Ὁ πολίτης ποὺ ἐξέρχεται ἀπὸ τὴν θεοπρεπῆ οὐσία τῆς Πόλης, ὅπου τὸν βίο ἀνιχνεύει ἱερὴ συζήτηση καὶ πειθώ, Ζεὺς ἀγοραῖος,[482] δὲν θεωρεῖται παράνομος, περιθωριακός, ἀκοινώνητος, ψυχασθενής, ἢ ὁτιδήποτε ἄλλο ἀπὸ μίασμα. Νὰ βλάψεις κάποιον ἄνθρωπο ἢ τὴν Πόλη στὸ σύνολό της, καὶ νὰ προσβάλεις τὸν Θεό, ταυτίζονται, τὸ δὲ κακὸ ποὺ προκαλεῖ ὁ μιαρὸς ἄνθρωπος οὕτως ἢ ἄλλως ἀφορᾶ στὴν Πόλη — δὲν θὰ τὸ ἔκανε, ἂν ἡ ἴδια ἡ Πόλη δὲν εἶχε γίνει βέβηλη.
Ἔτσι, ἤδη πρὶν ἀπὸ τὰ χρόνια τῆς Καινῆς Διαθήκης ἡ ἐκδίκηση ἔχανε τὸ νόημά της, ὁ Πλάτων καταλάβαινε ὅτι ἀντὶ ὀφθαλμοῦ δὲν παίρνεις ἀλλὰ δίνεις καὶ τὸν ἄλλο σου ὀφθαλμό, συμβούλευε πὼς ὁ δίκαιος ἄνθρωπος “οὔτε ἀντιδικεῖ, οὔτε κακοποιεῖ κανέναν, ὁτιδήποτε ἂν παθαίνει ἀπὸ αὐτούς”,[483] ἐνῷ ἡ τραγικὴ ποίηση δίδασκε πὼς ἡ Πόλη ποὺ περιθάλπει τὸν μιαρὸ ἄνθρωπο εἶναι εὐλογημένη: καθένας κάνει τὸ ἔργο ποὺ ταιριάζει στὴν φύση του, καὶ “δὲν εἶναι ἔργο τοῦ δίκαιου ἀνθρώπου νὰ βλάπτει … οὔτε φίλο του, οὔτε ἄλλον κανένα, ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ἔργο τοῦ ἐνάντιου, τοῦ ἄδικου ἀνθρώπου”.[484]
Ἔχοντας στὴν ἱερότητα τῆς φιλίας τὸ μεγάλο θεμέλιό της, ἡ Πόλις ἀναγνωρίζει στὸν ἄνθρωπο ἀναντικατάστατη παρουσία, μοναδικότητα μέλους ἱερῆς οἰκογένειας, ὥστε ἡ ἀναγκαία βία τῆς συμβατικῆς διάστασης, ὁσοδήποτε ἰσχυρή, πάντως δὲν ἀναπτύσσει στοὺς νόμους τρομοκρατικὸ χαρακτῆρα. Τὸ κύριο αὐτὸ ἰδίωμα ἀκολουθεῖ ὁ Πλάτων στὴν συμβολική του Πολιτεία, ὅπου ἐξηγεῖ ὅτι “οἱ ἱδρυτὲς μιᾶς νέας Πόλεως μιμοῦνται τὸ ἀθάνατο μέρος τοῦ ἀνθρώπου — ὅσον ἐν ἡμῖν ἀθανασίας ἔνεστι”[485] — καὶ προτάσσει τὴν φιλία στὰ συμβολικά της ἄκρα μὲ τὴν κοινοκτημοσύνη γυναικῶν καὶ παιδιῶν καὶ τὴν κάθαρση τοῦ ἰδίου ἀπὸ κληρονομικοὺς καὶ συνεταιριστικοὺς καθορισμούς. Κι ὅταν ὁ Σωκράτης ἀφηνόταν στὴν δικαιοσύνη τῶν Ἀθηναίων, ἐνῷ μποροῦσε εὔκολα νὰ διαφύγει, δὲν ὑποστήριζε ὑποταγὴ στὴν κρατικὴ βία ἢ σὲ τυφλοὺς καὶ ἀπρόσωπους θεσμούς, ἀλλὰ τὴν σκέψη τῆς φιλίας τῶν Ἀθηναίων, ὅπως διαμορφωνόταν στὴν συζήτηση τῆς κατ’ οὐσίαν θεολογικῆς παράδοσής τους. Στὴν σκέψη αὐτὴ ἐλπίζοντας ὑπέμεινε ἐπίσης τὸ σφάλμα της.
Σελ. 1234567891011121314151617181920212223242526272829
