20 Κωνσταντέλος, Understanding the Greek Orthodox Church, Boston 1990, σ. 109 κ.ἑ.

21 Εὐδοκίμωφ,  πάλη μὲ τὸν Θεόν, μτφρ. Ι. Κ. Παπαδόπουλος, Θεσ/νίκη 19722, σελ. 13–14. Πῶς μητρικὴ πράγματι, ἂν τὸ μητρικὸ πρόσωπο ἀνέτειλε στὴν συνείδηση μέσα ἀπὸ ἤχους μιᾶς ἄλλης γλώσσας; Ἐφόσον πρόκειται γιὰ πολιτισμικὴ γέννηση ἀπὸ μητέρα τὴν παράδοση τῆς ἀρχαίας καὶ σημερινῆς ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας, ἡ τιμὴ ἔχει μιὰ βάση: στὴν ἐπίγνωση τῆς ἀλήθειας, ἐφόσον περιέχει καὶ ἐννοιολογικὴ διάσταση, ἡ σχέση μὲ τὸν Θεὸ ὁλοκληρώνεται καὶ συμβολιστικά. Ὅμως τὴν ἐπίγνωση δὲν χαρίζει ἡ ὀρθόδοξη παράδοση ἀποκλειστικά, οὔτε κατὰ κύριο λόγο. Ὑπάρχουν ἐπίσης ἄλλοι παράγοντες, μὲ κύριους τοὺς αὐστηρὰ προσωπικούς, ὥστε ἂν τὸ φυσικὸ πρόσωπο τῆς μητέρας ὑποκαθίσταται ἀπὸ (ὁσοδήποτε ὀρθὲς) ἰδεολογίες, ἔστω μεταφορικά, ἡ μορφωτικὴ δυνατότητα κινδυνεύει νὰ μετατίθεται ἀπὸ τὴν ὁλοκλήρωση στὸν ὁλοκληρωτισμό.

22 Συμεὼν Γρηγοριάτης, Νηφάλιος μέθη, Ἀθήνα 1985, σ. 17.

23 Σαχάρωφ, Ὀψόμεθα τὸν Θεὸν καθώς ἐστι, μτφρ. Ἱερομ. Ζαχαρίας, Ἔσσεξ 19932, σελ. 374–6.