Σημειώσεις

7 Πατρῶνος, Ἡ ἱστορικὴ πορεία τοῦ Ἰησοῦ, Ἀθήνα 19922, σ. 502.

8 Μηναῖα, 1 Ὀκτωβρίου. Κι ἐφόσον ἡ Ἐνανθρώπηση δὲν εἶναι ἀποκλειστικὰ γεγονὸς τοῦ παρελθόντος, σήμερον ξύλον ἐφανερώθη, σήμερον γένος Ἑβραίων ἀπώλετο (Μηναῖα, 13 Σεπτεμβρίου).

9 Χρήστου, Ἑλληνικὴ Πατρολογία, τ. Α΄, ὅ.π., σ. 81. Καὶ ὄχι μόνο γλωσσικά, ἐφόσον Ἕλληνες κατοικοῦσαν στὴν Παλαιστίνη ἤδη ἐπὶ Ἀλεξάνδρου. Ἂν ἔφερε Ἰουδαίους στὸν χριστιανισμὸ ἡ ἑλληνικὴ παιδεία τους, ποιά μπορεῖ νὰ ἦταν ἡ ἀνταπόκριση τῶν ἴδιων τῶν Ἑλλήνων;

10 Χρήστου, Ἑλληνικὴ Πατρολογία, τ. Α΄, ὅ.π., σ. 85.

11 “Ἀκόμη σήμερα στὴν Ἀκολουθία τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς τῆς ρωμαϊκῆς ἐκκλησίας … ἀκούγεται ἡ ἐναλλασσόμενη ψαλμωδία, πρῶτα μὲ τὰ ἑλληνικὰ λόγια ‘Ἅγιος ἀθάνατος ἐλέησον ἡμᾶς’ καὶ ὕστερα μὲ τὸ λατινικὸ ἀντίστοιχο ‘Sanctus immortalis miserere nobis’. Ὁ Βελλὲζ ἀναφέρει ἐπίσης τὴν παρεμβολὴ τοῦ ἑλληνικοῦ τρισάγιου (Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος)” — Γιαννακόπουλος, Βυζαντινὴ Ἀνατολὴ καὶ Λατινικὴ Δύση, μτφρ. Κ. Κυριαζῆς, Ἀθήνα χ.ἔ., σ. 73· πρβλ. καὶ παραπομπὴ τοῦ συγγραφέα εἰς Wellesz, Eastern Elements in Western Chant, 201).