245 Τοὐλάχιστον ἀμφίβολη, ἐφόσον καὶ γεωγραφικῶς ἡ Τροία δὲν βρισκόταν πέρα τῶν ὁρίων τῆς ‘δυτικῆς πραγματικότητας’.

246 Ἰλιάδα Ω 774–5.

247 Ὀδύσσεια φ 107–108· πρβλ. Ἡσιόδου, Ἀποσπάσματα, ἀπ. 22.

248 Γκριμάλ, Λεξικὸ τῆς ἑλληνικῆς καὶ ρωμαϊκῆς μυθολογίας, ὁμάδα μεταφραστῶν, Θεσ/νίκη 1991, σ. 196· πρβλ. Ἡσιόδου, Ἀποσπάσματα, ἀπ. 196 κ.ἑ.

249 Βλ. Ἡσιόδου Ἀποσπάσματα, ἀπ. 198.

250 Ἡσιόδου Ἀποσπάσματα, ἀπ. 204 — ἀλλιῶς “δὲν θὰ τὴν κέρδιζε οὔτε ὁ πολεμόχαρος Μενέλαος οὔτε κανεὶς ἄλλος ἄνθρωπος ποὺ κατοικεῖ στὴν γῆ.”

251 Γκριμάλ, Λεξικό…, ὅ.π., σ. 196.

252 Ὀδύσσεια ρ 218· πρβλ. Ἰλιάδα Ω 629–633.

253 Πλάτων, Τίμαιος 81a: τὸ συγγενὲς πᾶν φέρεται πρὸς ἑαυτό. Πρβλ. Γρηγορίου Νύσσης, Εἰς τὸν πρωτομ. Στέφανον 36: τῷ ὁμοίῳ καθορᾶσθαι τὰ ὅμοια παρὰ τῆς Γραφῆς μεμαρτύρηται.

254 Συμεὼν τοῦ Νέου Θεολόγου Ὕμνος Η΄, στ. 78–79.

255 Ἡσιόδου Ἀποσπάσματα, ἀπ. 196.

256 Αἰσχύλου Ἀγαμέμνων, στ. 225.

257 “Ὅσο τοὐλάχιστον ἀποδεικνύεται ἀπὸ ἀρχαιολογικὲς μαρτυρίες”, διαβάζω στὴν Ἱστορία τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος (Μπιούρυ – Μήγκς, τ. Α΄, ὅ.π., σελ. 65 καὶ 71, μὲ παραπομπὴ τοῦ συγγραφέα εἰς C. W. Blegen, Troy IV, 1958), “οἱ Ἕλληνες δὲν εἶχαν ἄμεσο κέρδος ἀπὸ τὸν πόλεμό τους. Δὲν κατέλαβαν τὴν θέση καὶ δὲν κατέστρεψαν τὴν Τροία γιὰ πάντα. Ἂν ὁ κύριος σκοπός τους ἦταν νὰ ἐπεκτείνουν τὰ οἰκονομικά τους συμφέροντα στὴν Προποντίδα καὶ παραπέρα, δὲν ὑπάρχουν ἴχνη αὐτῆς τῆς ἐπιτυχίας τους. … Οἱ ἀνασκαφὲς δὲν ἀποκάλυψαν οὔτε κἂν σημάδια μεγάλου πλούτου. Θὰ μποροῦσε ἕνα τέτοιο ἀντικείμενο νὰ προσελκύσει στρατὸ ἀπ’ ὅλες τὶς μυκηναϊκὲς ἡγεμονίες;” Ὑφέρπει ὅμως κι ἕνας ‘ρεαλισμὸς’ στὸ ὑπονοούμενο ὅτι μπορεῖ νὰ ὑπῆρξε ἔμμεσο κέρδος, εἴτε πὼς ἡ ἐκστρατεία οὔτε κἂν δὲν συνέβη.