Αὐτὸ δὲν θὰ συνέβαινε, ἂν δὲν ἦταν μέχρι θανάτου ἡ λύπη τῆς φιλίας τοῦ Ἀχιλλέα: “κανείς ποτέ δὲν συμφιλιώθηκε μὲ τὸν Θεὸ χωρὶς τὴν δύναμη τοῦ Σταυροῦ”.[726] Δὲν θὰ συνέβαινε, ἂν ὁ Ὀδυσσέας δὲν εἶχε ναυαγήσει στὴν παραλία τῆς ἴδιας τῆς πατρίδας του, μὲ τὰ πάντα νὰ εἶναι ἀλλοειδέα — μὲ ἄλλη ὄψη, ξένα — κι ἂν δὲν εἶχε καταλάβει στὸ ἄγνωστο παιδὶ ἀπέναντί του, φίλο του, ποὺ ἦταν ὅμοιος μὲ τὸν Θεό.[727] Στὶς δύο ἐκεῖνες παραλίες, τῆς Ἰθάκης καὶ τῆς Τροίας, ἄρχισε ἡ φιλοσοφία, καὶ συνέχισε νὰ ταξιδεύει στὸ ἴδιο παιδί, ποὺ ἔδειχνε τὸν δρόμο γιὰ τὴν ἀλήθεια, καὶ ἦταν ἄλλοτε ἄλλο. Ὥσπου κάποτε στάθηκε ἐμπρός τους ἕνας ξένος, τοὺς εἶπε τὸ Ὄνομα τοῦ παιδιοῦ ποὺ ἀκολουθοῦσαν, κι ὅτι ὁ Θεὸς τοὺς ἀγάπησε καὶ καταργεῖται ὁ ἅδης.

Σημειώσεις

657 Μηναῖα, 8 Ὀκτωβρίου.

658 Χρυσόστομος, Πρὸς τοὺς σκανδαλιζομένους…, κεφ. 8, ἑν. 11–12.

659 Βερνάν, Μῦθος καὶ τραγωδία στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ὅ.π., σ. 61· πρβλ. καὶ τὴν παραπομπὴ τοῦ συγγραφέα εἰς Arthur W. H. Adkins, Merit and Responsibility. A Study in Greek Values, Ὀξ­φόρδη 1960. V. Brochard, Études de philosophie ancienne et de philosophie moderne, Παρίσι 1912, σελ. 489–538 καὶ τὴν ἐπα­νεξέταση τῶν Gauthier–Jolif, ποὺ παρουσιάζει περισσότερες ἀποχρώσεις, ὅ.π., σελ. 572–578.