“Γιὰ πρώτη φορὰ ἐμφανίζεται τὸ ὄνομα Βυζαντινὸς μὲ γενικὴ ἔννοια[[130]] στὰ νεώτερα χρόνια. Ὁ Ἱερώνυμος Wolf τὸ 1562 εἰσηγήθηκε τὴν σύσταση ἑνὸς συστήματος Βυζαντινῆς Ἱστορίας … καὶ κατὰ τὸν ἑπόμενο αἰῶνα, τὸ 1680, ὁ Du Cange ἐτιτλοφόρησε τὸ ἱστορικό του σύγγραμμα Historia Byzantina … Οἱ Ἀγγλοσάξωνες ἱστορικοὶ γιὰ πολὺν καιρὸ ἐνέμειναν στὴν συνήθεια νὰ τονίζουν τὸ ρωμαϊκὸ στοιχεῖο τῆς αὐτοκρατορίας, κατὰ ἕνα τρόπο μάλιστα ἰδιαιτέρως ὑποτιμητικό, σύμφωνα μὲ τὴν τάση ποὺ ἐκπροσωπεῖται ἀπὸ τὸν Ed. Gibbon … Ἀντιθέτως μερικοὶ Γάλλοι ἱστορικοί, ἀναγνωρίζοντας τὴν ἐπικράτηση τοῦ ἑλληνικοῦ στοιχείου, χαρακτηρίζουν τὴν ἱστορία ὡς ἑλληνική. Τὸ ὄνομα Βυζαντινὸς ἐπανεμφανίζεται στὰ μέσα τοῦ 19ου αἰῶνος καὶ ἐπικρατεῖ ἀπὸ τότε πλήρως … Βέβαια τὸ Βυζάντιο ἦταν μιὰ κοινοπολιτεία … ἀλλὰ οἱ Ἕλληνες ἦσαν ἐκεῖνοι ποὺ ἀποτελοῦσαν τὴν καρδιὰ καὶ τὸν νοῦ της. Ἡ γλῶσσα τοῦ κράτους ἦταν ἑλληνική, ἡ παιδεία του ἦταν ἑλληνική, ἡ σκέψη του ἦταν ἑλληνική· καὶ ἡ θρησκευτική του πίστη, ποὺ τόσο σημαντικὸ ρόλο ἔπαιξε στὴ ζωή του, ἦταν ἡ χριστιανικὴ ὀρθοδοξία, ὅπως διαμορφώθηκε ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, τοὺς ζυμωμένους μὲ τὴν ἑλληνικὴ πολιτιστικὴ παράδοση”.[131]