Θα πρέπει επίσης να πω ότι δεν είναι παραγωγική η επέκταση των αρμοδιοτήτων της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας σε τομείς που θα μπορούσαν άνετα να αποτελούν ευθύνη των εθνικών κοινοβουλίων. Περισσότερη Ευρώπη δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην περισσότερες οδηγίες και ντιρεκτίβες.
Έτσι τα στερεότυπα ενισχύθηκαν. Μια μερίδα των Ευρωπαίων πολιτών στο Βορρά αντιλαμβάνεται αρνητικά την Ευρώπη ως μηχανισμό μεταφοράς πόρων σε άλλες χώρες. Ενώ πάλι κάποιοι άλλοι στο Νότο αμφισβητούν ότι το ευρωπαϊκό Σχέδιο μπορεί να δημιουργήσει ευημερία για όλες τις χώρες.
Αντίστοιχα, κάποιοι λαοί θεωρούν την περαιτέρω ενοποίηση της Ε.Ε. ως απειλή για την εθνική τους ταυτότητα, έστω κι αν η ίδια η Ε.Ε. υπογραμμίζει συνεχώς και αναδεικνύει εμπράκτως την ανάγκη σεβασμού των εθνικών ιδιαιτεροτήτων. Πολλοί θεώρησαν αυτά τα γεγονότα ως απόδειξη της αποτυχίας του ευρωπαϊκού οράματος. Κάνουν λάθος.
Οι πρόσφατες εξελίξεις, και ιδίως το Brexit, λειτούργησαν ως κλήση αφύπνισης. Οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις ανασυντάσσονται. Οι ευρωσκεπτικιστές ηττήθηκαν σε πολλές και σημαντικές χώρες της Ευρώπης. Όμως, όπως μας υπενθύμισαν οι εκλογές στην Αυστρία με την άνοδο της ακροδεξιάς, οι δυνάμεις του λαϊκισμού και του στείρου εθνικιστικού ευρωσκεπτικισμού παραμένουν ισχυρές.
