Συμβαίνει το εξής: Με κατεύθυνση την δική μας «τακτοποίηση» εσωτερικεύουμε τυφλά χωρίς να θεωρούμε έλλογα και κριτικά την άμεση πραγματικότητα. Έτσι αντί η κουλτούρα να προσανατολίζει ενσυνείδητα με τον δικό της τρόπο τα άτομα στα χειροπιαστά δεδομένα, αντί να επιζητεί την ενηλικίωσή τους κατ’ εξοχήν με την παιδεία και την εκπαίδευση, να καλλιεργεί δε αμέσως ή εμμέσως τις έμφυτες ικανότητες των νέων και να δημιουργεί μαζί με το ανθρώπινο δυναμικό ένα εύρωστο πολιτισμικό περιβάλλον, τείνει να καταλήξει στο αντίθετο.
Ανάγοντας την ευκολία και την βολή σε αξία, η λαϊκιστική κουλτούρα κρατεί την κοινωνία σε παθολογική ανωριμότητα, ώστε μεγάλο μέρος της να προχωρεί σε φαντασιώσεις σαν την μεγαλομανή μανία καταδίωξης που μας κατατρέχει και καταπνίγει κάθε δημιουργικό πέταγμα. Υπό τέτοιες συνθήκες είναι εύλογο να βουλιάζουμε σε βαθύτατη ανασφάλεια και γενικευμένη δυσπιστία, με το έλλειμμα αυτοπεποιθήσεως που συνεπάγονται. Στην ψυχική αναμέτρηση πρωτοβουλίας και αβεβαιότητος ο αμυντικός κοινωνικός μηχανισμός του παραδοσιακού μας ομαδισμού προκρίνει τον πατερναλιστικό κρατικισμό και το βάλτωμα που τον συνοδεύει…
