Ἑπομένως ἡ Εὐρώπη ἔχει ἀνάγκη νὰ θεμελιώνεται στὴν εὐρύτερη δυνατὴ καὶ συνεχῆ συζήτηση, ὄχι μόνο μεταξὺ ‘εἰδικῶν’ ἀλλὰ στὴν ἴδια τὴν κοινὴ γνώμη, δηλαδὴ χρειάζεται πιὸ ἄμεση δημοκρατία.
Καὶ χρειάζεται ἐπίσης νὰ γίνεται συνειδητὸ ὅτι ὅπως κάθε ἔθνος ἀπὸ μόνο του προσπαθεῖ, κατορθώνει, ἀποτυγχάνει, συγκρούεται μὲ συμφέροντα ἄλλων καὶ ὑπερισχύει ἢ ἡττᾶται, τὸ ἴδιο στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, ὥστε κάθε λαὸς ἔχει νὰ σταθμίζει ἐν τέλει ὄχι ἂν μέσα στὴν Ἕνωση κατορθώνει ὅλους τοὺς σκοπούς του, κάτι ποὺ οὕτως ἢ ἄλλως θὰ ἦταν ἀνέφικτο, ἀλλὰ ἂν κατορθώνει περισσότερους καὶ τοὺς πιὸ σημαντικούς, καλύτερα καὶ πιὸ γρήγορα. Γι’ αὐτὸ σωστὰ ὁ Μακρὸν ἔδωσε ἔμφαση στὸ περιβάλλον τοῦ διεθνοῦς ἀνταγωνισμοῦ, ὅπου μιὰ διαιρεμένη Εὐρώπη θὰ ἐγκατέλειπε κάθε λαό της πολὺ πιὸ ἀνίσχυρο.
Ἡ πρόταση τοῦ Μακρὸν εἶναι ἁπλή, συνεπής, πειστική. Χωρὶς πολιτισμὸ ἡ Εὐρώπη δὲν ἐνδιαφέρει καὶ ὁ πολιτισμὸς ἀνήκει στὶς γλῶσσες καὶ χρειάζεται τὰ ἔθνη. Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση ἔχει μέλλον μόνο στὸν βαθμὸ ποὺ κάνει κάθε ἔθνος της περισσότερο ἐλεύθερο καὶ ἰσχυρὸ ἀπ’ ὅσο θὰ ἦταν μόνο του, κάτι ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ συμβεῖ ἂν οἱ λαοὶ δὲν συμμετέχουν στὴν διαμόρφωση τῆς Ἕνωσης, ὄχι μόνο ἐπιλέγοντας ἀντιπροσώπους ἀλλὰ καὶ πιὸ ἄμεσα, ἐφόσον οἱ ἀντιπρόσωποι ‘χάνονται’ στὴν γραφειοκρατία τῶν Βρυξελλῶν καὶ εὐνοοῦν αἰσθήματα ἀποξένωσης στὶς κοινωνίες, ἡ δὲ γεωγραφικὴ καὶ γλωσσικὴ / πολιτισμικὴ ἔκταση τῆς Εὐρώπης ἀπὸ μόνη της εὐνοεῖ ἐντυπώσεις ἀλλὰ καὶ τὴν πραγματικότητα σχετικισμοῦ, ἐρήμωσης καὶ ἀπειλῆς. Ἀκόμη κι ἂν ἔτσι ἀναδυθεῖ ἕνας παράγοντας λαϊκισμοῦ στὴν διοίκηση τῆς Εὐρώπης, εἶναι προτιμότερο νὰ ἐκφραστεῖ μέσα στὴν Ἕνωση παρὰ εἰς βάρος της.
