Ἡ κοινωνία διασώζεται στὴν αὐτογνωσία, σύμφωνα μὲ τὸν Περικλῆ Γιαννόπουλο. “Ὑπάρχει ἕνα καθῆκον στὸν τόπο αὐτό. Καὶ τὸ καθῆκον αὐτὸ εἶναι νὰ μελετήσουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τὸν ἑαυτό μας, τὸ παρελθόν μας, τὸ παρόν μας, γιὰ νὰ γνωρίζουμε τί εἴμαστε καὶ τί μποροῦμε νὰ κάνουμε καὶ σὲ ποιοὺς δρόμους νὰ βαδίσουμε καὶ σὲ τί αὔριο, σὲ ποιὸ προσεχὲς καὶ ποιὸ ἀπώτερο μέλλον…” Ἐγχείρημα κατὰ κύριο λόγο προσωπικό, ὅπως τὸ ἀναγνωρίζει ἔμπρακτα — “τὸ καθῆκον αὐτὸ ἐπέβαλα πρῶτα σ’ ἐμένα τὸν ἴδιο” — ἔπειτα κοινωνικό, ἀλλὰ δὲν ὑπάρχουν προϋποθέσεις. “Ὅποιος θέλει νὰ μιλήσει γιὰ κάποιο ζήτημα ἑλληνικό, ἀδιάφορο ποιό, βρίσκεται μπροστὰ σὲ ἄπειρη καὶ ἀνυπέρβλητη δυσχέρεια. Ὁ λόγος εἶναι ἡ σύγχρονη πνευματικὴ κατάσταση τοῦ τόπου μας, δηλαδὴ ἡ κατάπτωση καὶ ἡ ἀπερίγραπτη σύγχυση ὅλων τῶν ἰδεῶν… Ἔτσι δὲν ἔχουμε τὴν ἀντίληψη τοῦ τριγύρω μας κόσμου… Τὰ ἁπλούστερα ἑλληνικὰ πράγματα κατάντησαν συζητήσιμα καὶ ἀμφισβητήσιμα, σκοτεινότερα τῶν μεσαιωνικῶν θρύλων…”
Ἂν παραμένει κοινωνία κουφὴ καὶ μουγγή, “ποὺ δικαιότατα! κατάντησε τὸ αἶσχος τῆς οἰκουμένης,” δὲν εἶναι ἀπὸ θεσμικὲς ἐλλείψεις ἢ ἐξωτερικὲς συνθῆκες — τὴν Ἑλλάδα καταδικάζει ἡ μικροψυχία της. “Πάρετε συναίσθηση τοῦ ἑαυτοῦ σας καὶ τοῦ προορισμοῦ σας, ἐνθαρρυνθῆτε νὰ μπορέσει νὰ κινηθεῖ ἡ ψυχή σας, ἡ καρδιά σας, ὁ νοῦς σας, νὰ κινηθοῦν οἱ ζωϊκὲς δυνάμεις σας ποὺ ἀποχαυνώθηκαν καὶ ἀπονεκρώθηκαν…
