Τρεπόμενος πρὸς τὰ δεξιὰ συναντῶ μικρὸν μαρμάρινον ἀναβρυτήριον ἀφιέρωμα Ὀθωμανοῦ τινος θεραπευθέντος ἐν Τήνῳ ἐκ βαρείας ἀσθενείας. Ἐκτὸς δὲ τούτου μανθάνω ὅτι καὶ ἄλλα μικρὰ ἀφιερώματα ἐγένοντο πολλάκις ὑπὸ Τούρκων, οἵτινες ἔχουσι παράδοξόν τινα πίστιν πρὸς τὴν Εὐαγγελίστριαν τῆς Τήνου.
Ἀνελθὼν διὰ πλαγίας στενῆς κλίμακος, περιέρχομαι τὴν μακρὰν σειρὰν τῷ ἐν τῷ ἄνω ὀρόφω κελλίων διασκελίζων πανταχοῦ στρώματα, ἐνδύματα καὶ στοιχειώδη τινὰ ἔπιπλα συνεσωρευμένα ἀναμίξ.
Ἀπὸ πάσης γωνίας προβάλλουσι κεφαλαὶ ἀνθρώπιναι τρώγουσαι, φλυαροῦσαι ἢ κοιμώμεναι, καὶ ἐνίοτε χεῖρές τινες μόνον ἀνακινούμεναι, διότι τὸ λοιπὸν σῶμα δὲν φαίνεται, κεκρυμμένον ὄπισθεν ἄλλων σωμάτων ἢ κεκαλυμμένον ὑπὸ σωρὸν κλινοσκεπασμάτων καὶ πρσκεφαλαίων.
Ἐδῶ δυὸ γυναῖκες ἐρίζουσι περὶ τεμαχίου ἄρτου, ἀλλαχοῦ κλαυθμηρίζουσι παιδία, ἐνῷ παρέκει καγχάζουσιν ἐν κύκλῳ συνομιλοῦσαι κορασίδες, καὶ πλησίον αὐτῶν πρεσβύτης διανοίγει τὰ χείλη εἰς σπιθαμιαῖον χάσμημα.
Ἐκ πάντων δὲ τῶν στενῶν τούτων ἐνδιαιτημάτων ἀναθρώσκουσι μέχρι τοῦ ὑπαιθρίου διαδρόμου αἱ χλιαραὶ καὶ ἀπόζουσαι ἀναθυμιάσεις ὅλης της πολυανθρωπίας ἐκείνης, ὁμοίας ὄχι πρὸς εὐσεβὲς πλῆθος προσκυνητῶν, ἀλλὰ μᾶλλον πρὸς διωχθέντας κατοίκους ἀλωθείσης χώρας, οἵτινες συνεσωρεύθησαν ἐκεῖ ζητοῦντες μόνον ἄσυλον σωτηρίας!
Σελ. 12
