Ἀπὸ τὰ Φιλολογικὰ Περιθώρια
Π. Δ. Πανταζῆ, Ὁ Παπαδιαμάντης τῶν Χριστουγέννων


Τὰ Χριστούγεννα δὲν ἐκφράζουν μόνο τὴ μεγάλη χαρὰ γιὰ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι συγχρόνως καὶ ἡ ἀτμόσφαιρα μιᾶς εὐτυχίας, ποὺ στὴν περίπτωση τῶν διηγημάτων τοῦ κορυφαίου συγγραφέα τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων Ἀλέξανδρου Παπαδιαμάντη ἀποκτᾶ ὅλη τὴ συγκίνηση, ποὺ προκαλεῖ ἡ σκηνογραφία τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας του, τῆς Σκιάθου, σὲ συνάρτηση καὶ μὲ τὸ μεγάλο γεγονός, τῆς Γέννησης τοῦ Χριστοῦ.

«Στὸ Χριστό, στὸ Κάστρο» ἡ ἀτμόσφαιρα φορτίζεται ἀπ’τὴν ἀρχὴ μὲ τὰ λόγια τοῦ παπα-Φραγκούλη τὸ βράδυ τῆς 23ης Δεκεμβρίου:

– Τὸ Γιάννη τὸ Νυφιώτη καὶ τὸν Ἀργύρη τῆς Μυλωνοῦς τοὺς ἔκλεισε τὸ χιόνι ἀπὰν’ στὸ Κάστρο.

Ὁπότε μπλέκεται ὁλόκληρη περιπέτεια γιὰ τὴ διάσωσή τους, ποὺ συνοδεύεται ἀπὸ ἐπικίνδυνες προσπάθειες, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἀστεϊσμοὺς μεταξὺ τοῦ παπᾶ καὶ τοῦ ψάλτη, ποὺ ἔλαβαν μέρος. Καὶ ποὺ κατάφεραν τελικὰ νὰ φέρουν σὲ καλὸ τέλος τὸ μόχθο τους, ποὺ κατέληξε νὰ λειτουργήσουν στὸ ἐκκλησάκι τῆς Γέννησης τοῦ Χριστοῦ μέσα σὲ μιὰ ἀτμόσφαιρα ἀγωνίας, ἀλλὰ καὶ πίστης μὲ τὴν ὑποβλητικὴ λειτουργία τῶν Χριστουγέννων.