Ελληνικός Ευρωπαϊκός Πολιτισμός

ΠΑΙΔΕΙΑ

Η σκέψη χρειάζεται αγάπη για την ελευθερία



Συζητῶντας μὲ ἀναγνώστη καὶ ἔχοντας ἀφορμὴ ἕνα ἄλλο κείμενο.–

Κρίνοντας ἀπὸ τὸ σημείωμά σας, ἡ σκέψη φαίνεται νὰ σᾶς ἐνδιαφέρει στὴν σωκρατική της κυρίως διάσταση — ὡς δοκιμασία τῶν πεποιθήσεων ποὺ προετοιμάζει ἀπελευθέρωση ἀπὸ πλάνες, ἀπερισκεψίες καὶ προκαταλήψεις. Τὸ μεγάλωμα εἴτε ὁ ἀφανισμὸς τοῦ ἐνδιαφέροντός σας ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν βαρύτητα ποὺ ἔχει στὴν ζωή σας ἡ σημασία τῆς ἐπίγνωσης.

Ὁ συλλογισμὸς δὲν εἶναι μιὰ ὀδυνηρὴ ἐπίμοχθη πραγματικότητα, ἀλλὰ οὔτε κάτι ποὺ συμβαίνει αὐτόματα ὅπως ἡ ἀναπνοή. Ἔχει ἀκόμη καὶ τεχνικὲς προϋποθέσεις, ἀπαιτεῖ ἀφοσίωση καὶ πειθαρχία ποὺ μᾶλλον θὰ ἀποφύγετε, ἂν ἄλλα ἐνδιαφέροντα διεκδικοῦν περισσότερο τὴν προσοχή σας. Χρειάζεται ὅμως πάνω ἀπ’ ὅλα ἀγάπη γιὰ τὴν ἐλευθερία.

Ἂς τὰ σκεφτοῦμε αὐτὰ ἔχοντας ἀφορμὴ τὸ κείμενο τοῦ Μεσογαίας ποὺ ἀνέφερα στὴν κριτική. Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἔπρεπε μᾶλλον ἐσεῖς νὰ προλάβετε ἐξηγῶντας τί ἀκριβῶς σᾶς ἔκανε νὰ συμφωνήσετε μὲ ἕνα κείμενο τόσο φανερὰ λαθεμένο, ὅμως ἀφοῦ δὲν τὸ κάνατε θὰ πρέπει νὰ εἰκάσω.

Ὡς θετικὰ τοῦ κειμένου ἀναγνωρίζω τὴν προσπάθεια ἐξαγωγῆς συμπερασμάτων μέσα ἀπὸ προηγούμενη ἀναγωγὴ στὴν ἀρχή, ὡς ἑρμηνεία τῆς Δημιουργίας, τὴν ἀναζήτηση τῆς ὁλοκλήρωσης, τὴν θεολογικὴ ἑρμηνεία τῆς βιολογίας, τὴν ἀξιολόγηση τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων καὶ ἰδίως τοῦ ζευγαριοῦ ὑπὸ τὸν ὁρίζοντα ποὺ ἀνοίγει ὁ κόσμος ὡς κόσμος τοῦ Θεοῦ.

4 Comments

  1. Θάλεια

    1.Ίσως η ανάγκη μας να δικαιολογίσουμε τις σεξουαλικές σχέσεις να μην πηγάζει από το ενδιαφέρον για την ηδονή, η οποία είναι μικρού ενδιαφέροντος σε σχέση με την όντως κοινωνία των προσώπων, αλλά από την επιθυμία να βρούμε ένα δρόμο μέσα από τον οποίο η ύπαρξη της σεξουαλικής σχέσης να μη φθείρει την καθαρότητα των δύο προσώπων και να μην ελαττώνει την πνευματική τους ενότητα και προοπτική.

  2. Θάλεια

    2.Πιστεύω ότι τον παρεξηγήσατε λίγο τον Μεσογαίας σκεπτόμενος ότι υποστηρίζει πως είναι αναγκαίες οι σεξουαλικές σχέσεις για την ολοκλήρωση της αγάπης. Άν το πίστευε αυτό μάλλον θα είχε ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο από αυτόν στον οποίο βρίσκεται..

  3. Θάλεια

    3. Φυσικά εγώ οφείλω να παραδεκτώ πως δεν το διάβασα με κριτική διάθεση το κείμενο, και γι’αυτό μάλλον δεν ενοχλήθηκα. Διάβαζα, όπως συνήθως,πιο πολύ αφήνοντας τον εαυτό μου να νιώσει αυτό που θέλει να πει ο συγγραφέας-ομιλιτής, παρά αναλύωντας τα επιχειρήματά του ένα προς ένα. Και μάλλον δυστυχώς, αντίστοιχος είναι συνήθως και ο τρόπος που εκφράζομαι..

  4. Γιὰ τὸ 1ο. Θὰ ὑπῆρχε ἀνάγκη δικαιολόγησης, μόνο ἂν οἱ σεξουαλικὲς σχέσεις ἦταν ἐπιβεβλημένες. Ὅμως, ἀντίθετα, τὶς ἐπιλέγουμε, ἐνίοτε ὡς τὴν μεγαλύτερη δυνατὴ ἀπόλαυση. Ἂς ὑπολογισθεῖ ἐπίσης ἡ πουριτανικὴ ἄποψη, ἡ ὁποία (προσπαθεῖ νὰ) ἀντιμετωπίζει τὶς σεξουαλικὲς σχέσεις ἐργαλειακά, σὰν ἕνα ἀναγκαῖο κακὸ γιὰ τὴν τεκνοποιΐα, ἄποψη πρὸς τὴν ὁποία τείνει (χωρὶς νὰ φθάνει ὣς ἐκεῖ) καὶ ὁ Μεσογαίας, καὶ πολλοὶ Ὀρθόδοξοι.

    Ἡ ἡδονὴ δὲν εἶναι κάτι κακό, οὔτε κἂν ἐκείνη τῶν σεξουαλικῶν σχέσεων, ἀλλὰ γίνεται ἐμπόδιο ὅσο τὸ ζευγάρι προχωράει στὴν ἀγάπη. Γι αὐτὸ στὴν Ἐκκλησία δὲν ἐπιτρέπουμε οὔτε κἂν μουσικὰ ὄργανα, ἐνῶ καὶ τὸ ἴδιο τὸ μέλος ἔγινε ἀποδεκτὸ μόνο μετὰ ἀπὸ πολλὲς συζητήσεις καὶ δισταγμούς. Ἴσως ξενίσει ὁρισμένους ἀναγνῶστες, ἰδίως τοὺς λεγόμενους ‘νεο-ορθόδοξους’, ἀλλὰ ἡ ἀγάπη ἔχει καθαρὰ νοητικὸ περιεχόμενο, ἀφορᾶ κατὰ κύριο λόγο στὶς ἀνώτερες δυνάμεις τῆς ψυχῆς, μολονότι τὴν ἀντιλαμβάνονται καὶ τὴν ἀπολαμβάνουν ἐπίσης οἱ αἰσθήσεις.

    Γιὰ τὸ 2ο. Ἴσως πάλι δὲν κινεῖται μὲ ἀφορμὴ τί θὰ ἐπέλεγε γιὰ τὴν προσωπική του πνευματικὴ πορεία, ἀλλὰ δικαιολογῶντας τὴν εὐλογία τοῦ γάμου καὶ μαζὶ τῶν σεξουαλικῶν σχέσεων ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Στὴν δεύτερη περίπτωση, θὰ τὸν βοηθοῦσαν ὅσα λέει σχετικὰ ὁ Παῦλος. Ὅμως δὲν εἶναι σωστὸ νὰ κρίνουμε ἀπὸ προθέσεις, ποὺ μπορεῖ καὶ νὰ ἀγνοοῦμε, ὅταν ὁ συγγραφέας ἔχει ἐκπεφρασμένη ἄποψη.

    Γιὰ τὸ 3ο. Δὲν εἶναι ὁπωσδήποτε ἀπαράδεκτο νὰ ἀφήνεται κανεὶς ἔχοντας τὴν πρώτη ἐντύπωση πιὸ ἄμεση, γιατὶ κάθε φιλοσοφικὸ κείμενο, στὸν βαθμὸ τῆς ἀξίας του, περιέχει ὑπόρρητες προϋποθέσεις τὶς ὁποῖες μποροῦν νὰ κρίνουν οἱ ἀντίστοιχες προσωπικές μας. Ἐφόσον ὅμως τὸ ἴδιο τὸ κείμενο γίνεται κριτικό, ἐπιθυμεῖ ἀπὸ μᾶς νὰ ἔχουμε ἀργὰ ἢ γρήγορα καὶ μιὰ τέτοια ἀναμέτρηση μαζί του.