Η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική προοδεύει με ταχύτητα μεθυσμένου σαλίγκαρου. Η ισχύς μετατοπίζεται στην Ασία. Ολα όσα συνέθεταν την κινητήρια δύναμη της Ευρώπης μοιάζουν παρωχημένα. Και οι Ευρωπαίοι ηγέτες αραδιάζουν ξανά τις καρέκλες τους στο κατάστρωμα του Τιτανικού, δίνοντας στη διεθνή κοινότητα οδηγίες προς ναυτιλλομένους.

Η ένταση θα κλιμακωθεί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Η οργή κατά της Γερμανίας, εντός και εκτός αυτής, θα κλιμακωθεί επίσης, εάν αποφασίσει να επιβάλει αυστηρότερους όρους για τη δημοσιονομική ένωση…

Οι υφιστάμενες και αναδυόμενες μεγάλες δυνάμεις του 21ου αιώνα, οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Βραζιλία, η Ρωσία, αντιμετωπίζουν μάλλον περιφρονητικά τη φιλοδοξία της Ευρώπης να διαδραματίζει ρόλο μιας και ενιαίας μεγάλης δύναμης στη διεθνή σκηνή…

Μετά το 1945 και για περισσότερο από μισόν αιώνα, το ευρωπαϊκό εγχείρημα στηρίχθηκε σε πέντε παράγοντες. Στην ανάμνηση του πολέμου. Στη σοβιετική απειλή κατά της Δυτικής Ευρώπης και στην επιθυμία των Κεντρο – Ανατολικοευρωπαίων να ξεφύγουν από τη σοβιετική κυριαρχία. Στην αμερικανική υποστήριξη προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ως αντίπαλον δέος στη σοβιετική απειλή. Στην επιθυμία της μεταπολεμικής Γερμανίας να επανενταχθεί στην ευρωπαϊκή οικογένεια και να εξασφαλίσει την υποστήριξη των γειτόνων της προς τη γερμανική επανένωση. Στη Γαλλία και στη φιλοδοξία της για μια Ευρώπη υπό την καθοδήγησή της. Αυτοί οι παράγοντες ή έχουν χαθεί ή έχουν ατονήσει. Εχουν υποκατασταθεί από την κλιματική αλλαγή και το διεθνοποιημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα, από τις αναδυόμενες υπερδυνάμεις σε έναν κόσμο με πολλούς πόλους.